ارز رایج یا ارز فیزیکی
پول فیات یا به عبارت ساده "فیات"، اصطلاحی است که به ارزشهای معنوی که بدون پشتوانه فیزیکی از سوی دولت یا نظام مالی یک کشور تضمین میشوند، اطلاق میشود. این نوع پول در مقابل پولهای طلا یا نقدینگی قرار دارد. واژه "فیات" از لاتین "Fiat" گرفته شده و به معنی "باور و اعتماد" است.
در زمانهای گذشته، مبادلات اقتصادی بیشترینبار با استفاده از سکهها و طلا انجام میشد. این وسایل دارای ارزش مادی بودند و قابل معاوضه برای کالاها و خدمات دیگر. با پیدایش بانکداری و تجارت بینالمللی، نیاز به یک واحد پولی استاندارد احساس شد. در این میان، پول فیات به عنوان ابزاری برای تسهیل معاملات اقتصادی و انتقال ارزش به وجود آمد.
ویژگیهای پول فیات
. بدون پشتوانه فیزیکی:
پول فیات برخلاف سکهها و ارزشهای معدنی دیگر، دیگر نیازی به پشتوانه فیزیکی ندارد. ارزش آن توسط دولت یا بانک مرکزی کشور تضمین میشود.
. قابلیت کنترل و تنظیم:
دولتها و بانکهای مرکزی میتوانند میزان فیات در جریان اقتصاد را کنترل کنند. این امر میتواند برای مدیریت تورم و تعادل اقتصادی مفید باشد.
. انتقال الکترونیکی و بانکی:
فیات به عنوان پول دیجیتال قابل انتقال از طریق امور بانکی و پرداختهای الکترونیکی استفاده میشود.
. استاندارد بینالمللی:
بسیاری از کشورها از پول فیات به عنوان ارز ملی استفاده میکنند و در معاملات بینالمللی نیز به کار میرود.
مزایا و معایب فیات
مزایا:
. قابلیت استفاده گسترده:
فیات به عنوان پول رسمی یک کشور در تمامی معاملات داخلی و بینالمللی مورد قبول است.
. کنترل مرکزی:
دولتها میتوانند تأثیرگذاری در میزان فیات در جریان اقتصاد را داشته باشند.
معایب:
. تورم و دستکمی:
اگر دولت مقدار زیادی فیات را به چاپ بزند، ممکن است ارزش آن کاهش یابد و تورم ایجاد شود.
. وابستگی به سیاستها:
ارزش فیات بیشترینبار تحت تأثیر سیاستها و تصمیمات دولت است.
پول فیات نقش مهمی در اقتصادهای جهانی ایفا میکند و به عنوان وسیلهای برای انجام معاملات و انتقال ارزش از یک دسته به دیگری بسیار حیاتی است. با این حال، نیاز به مدیریت دقیق و استفاده متعادل از آن برای جلوگیری از پدیدههای مخرب نظیر تورم و رکود اقتصادی امری ضروری است.